Menisküs Nedir?
Menisküs, diz ekleminde bulunan ve C şeklinde olan, eklem yüzeyleri arasında şok emici ve stabilite sağlayan bir kıkırdak yapıdır. Diz ekleminde iki adet menisküs bulunur:
Medial Menisküs
Medial menisküs, diz ekleminin iç tarafında bulunan C şeklindeki kıkırdak yapıdır.
Lateral Menisküs
Lateral menisküs, diz ekleminin dış tarafında yer alan C şeklinde bir kıkırdak dokusudur.
Her menisküs pürüzsüz ve esnektir ve eklemi kaplayan diz kıkırdağına hem stabilite hem de şok emici koruma sağlar. Diz kıkırdağında, herhangi bir nedenle meydana gelen kayıp veya hasar durumu artrit olarak bilinir. Bu nedenle menisküsler, dizin sağlığı ve artritin önlenmesi için çok önemlidir.
Menisküs Yırtığı Nasıl Oluşur?
Menisküs yırtıkları en yaygın diz yaralanmasından biridir. Menisküs, dizdeki akut yaralanma veya travma nedeniyle yırtılabilir. Ayrıca, yaşın ilerlemesi ile birlikte dejenerasyona uğrayan dizlerde hem hiyalin kıkırdakta hem de menisküste değişiklikler görülebilir. Burada görülen değişiklikler dejenerasyon kategorisine girerler ve bu nedenle akut yırtıklardan farklı bir şekilde tedavi edilmelidirler.
Akut menisküs yırtıkları spor aktiviteleri veya burkulma yaralanmaları gibi diğer diz travmaları esnasında meydana gelebilir. Bu yaralanmalar sıklıkla diğer diz yaralanmalarıyla, özellikle çapraz bağ yırtıkları ile birlikte ortaya çıkar.
Dejeneratif yırtık yaşla birlikte hiyalin kıkırdak ve menisküsün kalitesi zayıflayıp inceldikçe kademeli olarak gelişebilir. Bunların çoğu başlangıçta semptomatik veya rahatsız edici değildir. Genellikle dejeneratif menisküs MRI ile görüntülendiğinde “yırtılmış” olarak etiketlenir.
Ancak bu biraz yanlış bir adlandırmadır. Çünkü menisküs yapısı normal olmasa da geleneksel anlamda bir yırtık olarak kabul edilmezler. Ancak dejeneratif menisküsakut yırtılmaya uğrayabilir ve onarımı düşünmek makul olabilir.
Menisküs Yırtığı Kimlerde Görülür?
Ani bükülme hareketleri içeren sporlar (tenis, futbol, basketbol gibi) yapan kişilerde menisküs yırtılması olasılığı daha yüksektir. Temas sporları yapmak da menisküs yırtığı riskinizi artırır. Darbe almak veya yere düşürülmek kıkırdağı yırtılmasına neden olabilir. Ancak kıkırdağın zamanla aşınması ve yıpranmasından kaynaklanan dejeneratif menisküs yırtıkları aktivite seviyeniz ne olursa olsun görülebilir.
Menisküs Yırtığı Belirtileri Nelerdir?
Menisküs diz ağrısı ile başlayıp bir takım belirtilerle devam eder. Dizde menisküs yırtığının en yaygın belirtileri;
· Eklem ağrısı
· Eklem sertliği
· Eklemin şişmesi,
· Diz hareket açıklığının sınırlı olması
· Diz ekleminin kilitlenmesi, takılması
· Bazen dizde duyulabilen bir tıklama hissi. Bu belirtilerin herhangi bir kombinasyonu görülebilir.
Menisküs Yırtığı Nasıl Anlaşılır?
Menisküs yırtığının belirtileri kişinin yaşına ve yırtığın nedenine göre değişir. Yaygın belirtiler şunlardır:
· Dizde şişlik ve sertlik
· Dizde sıkışma, tıklama veya kilitlenme
· Özellikle dizinizi düz tuttuğunuzda ağrı
· Dizin içinde bir şeyin hareket ettiği hissi
· Büküldüğünde keskin bir ağrıya dönüşen donuk bir ağrı
Menisküs Yırtıkları Nasıl Teşhis Edilir?
Semptomlardan herhangi birini yaşayan bir kişi kapsamlı bir muayene için bir hekime bu durumu danışmalıdır. Hekim tarafından hastanın semptomları ve tıbbi geçmişi detaylı bir şekilde incelenir. Ayrıca menisküs yırtığı ve diğer ilişkili patoloji belirtilerini kontrol etmek için yaralı dize fizik muayene yapılır.
Tanıyı tam olarak bir MRI görüntülemesi . Kemiklerin genel durumuna ve özellikle artriti görebilmek için röntgen de çekilebilir.
Menisküs Yırtığı Nasıl Tedavi Edilir?
Menisküs yırtığının tedavisi yırtığın türüne, boyutuna, yerine, hastanın yaşına göre değişir. Tüm yırtık tipleri tüm insanlarda aynı şekilde tedavi edilmez. Çoğu zaman ameliyatsız menisküs yırtığı tedavisi uygulanır. Ameliyatsız tedavi seçeneklerini öğrenmek için buraya tıklayarak yazımızı okuyabilirsiniz.
Ameliyat, genellikle cerrahi onarım yapılmadığında menisküsün koruyucu ve dengeleyici etkilerinin kaybına yol açabilecek mekanik veya yapısal tipteki yırtıklar için veya menisküsün parçalarının dengesiz olduğu ve eklemde takılma, kilitlenme ve hasara neden olduğu durumlar için yapılır.
Menisküs Tamiri Nedir?
Menisküs onarımı, yırtığın çeşitli farklı teknikler ve cihazlarla birbirine dikilmesidir. Bununla menisküsün doğal şeklini geri kazandırmaya ve dokuyu koruyarak diz eklemini koruma ve normal işlevini yerine getirilmeye çalışılır.
Koltuk değnekleri ve destekle uzun süreli rehabilitasyon gerektirir. Ayrıca tüm menisküs yırtıkları onarıldığında iyileşmez. Bu da ikinci bir ameliyat gerektirebilir.
Menisektomi Nedir?
Meniskektomi veya menisküs çıkarılması, yırtık dokunun kısmen veya tamamen kalıcı olarak çıkarılmasıdır. Genel olarak meniskektomi, kısa vadeli semptom iyileşmesi ve ameliyattan nispeten hızlı iyileşme sağlar. Ancak hızlandırılmış artrit için artan potansiyel ve 5 yıldan kısa sürede diz replasmanı için daha yüksek risk vardır.
Hangisi Daha İyidir: Menisektomi mi Yoksa Menisküs Onarımı mı?
Menisküsün herhangi bir parçasını çıkarmaktan (menisektomi) ziyade onu orijinal konfigürasyonuna onarmak (menisküs onarımı) daha iyidir.
Ancak menisküs dokusu iyileşmesi bir nebze öngörülemezdir. Bunun başlıca nedeni değişken kan temini ve dizde maruz kaldığı basınçtır. Bu nedenle onarım sonrası başarısızlık oranları yüksektir. Onarımlar için ameliyat sonrası rehabilitasyon da menisektomiden önemli ölçüde daha zor ve uzundur.
Son olarak, dejeneratif menisküsün yapısal kalitesi, kan temini ve iyileşme yeteneği zayıftır. Bu nedenle bu durumda yırtıklar için onarım nadiren önerilir. Günümüzde en yaygın prosedür menisektomidir.
Menisküs Yırtığına Ne İyi Gelir?
Menisküs yırtığı diz eklemindeki kıkırdakta hasara neden olur. Yiyeceklerdeki belirli maddeler iltihabı ve menisküs diz ağrısını hafifleterek kıkırdağı onarmaya yardımcı olabilir. Diğer yiyecekler bağışıklık sistemini destekleyen ve iltihapla savaşan antioksidanlar açısından zengindir.
Aşağıdakileri içeren bir diyeti deneyebilirsiniz:
- Somon, ton balığı, sardalya ve uskumru gibi yağlı balıklar
- Yaban mersini, çilek ve ahududu gibi meyveler .
- Avokadolar
- Zeytin ve sızma zeytinyağı
- Zerdeçal
- Brokoli ve ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler
- Brokoli ve lahana ve Brüksel lahanası gibi diğer turpgiller ailesinden sebzeler
