Bel fıtığı, bel bölgemizde bulunan omurgaların arasındaki diskin yırtılması ile oluşur. Diskin yırtılması ile bölgede bulunan sinirlere bası meydana gelir. Sinirlere bası nedeniyle bel fıtığında en sık görülen şikayet bel ve bacaklara ağrı görülmektedir.
Oluşan bu ağrı ile beraber bacaklarda uyuşma, güç kaybı ve refleks kayıpları ortaya çıkabilir. Tedavi edilmez ise ilerleyen dönemde bacak kaslarında atrofi yani zayıflama da görülebilir.
Bel Fıtığı Nasıl Oluşur?
Yaşlanma tüm dokularda olduğu gibi omurlar arasında bulunan disklerde de yıpranma ve de jenerasyona (bozulma) neden olur. Disklerde oluşan bozulma, disklerin esnekliğini azaltır. Oluşan bu durum diskleri daha küçük bir gerilme veya bükülme ile yırtmaya eğilimini artırır. Yırtılmaya eğilimli hale gelen disk yapısı yırtıldığında da fıtık oluşur.
Bel Fıtığı Risk Faktörleri Nelerdir?
Disklerdeki yırtılmayı ve bel fıtığı oluşumunu tetikleyen bazı faktörler vardır. Bunların en önemlilerinden biri de sırt kaslarınızı kullanarak büyük, ağır nesneleri kaldırma işlemidir. Düşme veya darbe gibi travmatik olaylar da fıtık oluşmasına neden olabilir.
Fıtık sorunu yaşama oranı bazı meslek gruplarında daha fazladır. Özellikle ağır yük taşıyan, uzun süre otomobil kullanan ve masa başında sürekli oturan mesleklerde bel fıtığının gelişme oranı oldukça yüksektir.
Toplumun büyük bir kısmı hayatının belli bir döneminde bel ağrısı sorunu yaşayabilir. Bu kişilerin çoğu tedavi alsa da almasa da ağrısı geçebilir. Ancak bu hastaların az bir kısmında fıtık gelişir.
Fıtığın gelişmesi erkek-kadın arasında fark yoktur. Ancak kadınlarda hamilelik esnasında aşırı kilo alınması sonucu bel omurlarındaki basınç artar ve fıtığa yakalanma riski yükselir. Şişman insanlarda fıtık daha yüksek oranda görülür. Sigara içiliyor olmasının da bel fıtığına olumsuz etkileri vardır.
Bel Fıtığının Başlangıcı Ve Seyri Nasıl Olur?
Bel fıtığı, aniden oluşabileceği gibi yavaş yavaş da oluşabilir. Ani başlangıçlı bel fıtıklarında genellikle ağır kaldırma veya travma gibi sebepler vardır. Hastaların çoğunda birkaç ayda bir olan ve kısa sürede kendiliğinden düzelen ağrılı bel tutulması atakları oluşur. Bu ataklar hastalar tarafından pek önemsenmez. Ama en sonunda bu hastalarda fıtık oluşur. Doktora başvuran hastaların büyük kısmında daha önce birçok kez ağrılı bel tutulması hikayesi vardır.
Tanı Nasıl Konur?
Teşhisi hastanın muayenesi ve görüntüleme yöntemleri kullanılarak kullanılmaktadır. Manyetik Rezonans (MR) ile fıtık tespit edilebilmekte ve bel fıtığı tanısı ve derecesi de belirlenebilmektedir. EMG (Sinir ölçüm testi) de tanı için kullanılabilmektedir. Ancak bel fıtığının teşhisinde önemli hastanın muayenesidir.
Bel Fıtığının Oluşmasını Engellemek İçin Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Bel fıtığının oluşmasını engellemek için öncelikle kilo almamak gerekir. Çünkü fazla kilolar bel omurlarına karşı oluşan basıncı artırır ve fıtık oluşma riskini yükseltir.
Diğer bir belde fıtık oluşma sebebi ise hareketsiz yaşamdır. Düzenli egzersiz yapan kişilerde fıtığa daha az rastlar. Yine bel ve karın kasları gelişmiş kişilerde de bel fıtığına daha az rastlar. Çünkü vücut ağırlığını sadece omurga taşımaz.
Karın kasları, sırt ve belde omurga boyunca uzanan kaslar da vücut ağırlığını taşır. Kasların yeterince güçlü olmadığı durumlarda kasların taşıması gereken vücut ağırlığı da omurga üzerine biner. Dolayısıyla yük disklerin üzerine biner ve fıtıklaşmalara neden olur.
Ayrıca fıtık olmamak için günlük yaşamda omurga fizyolojisine uygun olarak hareket edilmelidir. Örneğin, yerden bir yük kaldırılması gerektiğinde dizler kırılarak, çökmeli yük öyle kaldırılmalıdır. Fıtığa yol açan benzer risk faktörlerini ortadan tamamen kaldırmak için çocukluk çağından itibaren eğitimler ve düzenli bel egzersiz yapma alışkanlığı verilmesi önemlidir.
Bel Fıtığında Tedavi Yöntemleri
Belde görülen fıtığın tedavisi için bel fıtığı tedavisi yazımızı okuyabilirsiniz. Bel fıtığının tedavisinde yatak istirahati ilk evrelerde rahatlama sağlamaktadır. Yatak istirahati sırasında çok sert zeminler sanıldığının aksine zararlı olabilmektedir.
Hastalarda fıtık derecesi çok ilerlememiş ve bel ve bacaklarda ağrılar mevcut ise kas gevşetici ilaçlar kullanılabilir. Beli zorlayacak hareketlerden özellikle kaçınmak gerekmektedir.
Uzun süreli oturmalardan kaçınmak ve otururken bel boşluğu dolduracak şekilde sandalye ile bel arasına yastık koymak hastayı rahatlatacaktır.
Evde Fıtık Tedavisi
Hastaların özellikle gün sonunda yorgunluğa bağlı olarak ağrıları artmaktadır. Akşamları doktorunuz tarafından verilen egzersizleri 15 dakika uygulayarak bel ağrılarının azalmasını sağlayabilirsiniz.
Fıtık ileri derecede değilse ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler faydalı olmaktadır. İleri evrede olan fıtık tedavisi için cerrahi müdahale gerekmektedir. İlerleyen yaş nedeniyle cerrahi müdahale istemeyen veya fıtığın derecesi çok ilerlemeyen hastalar için kuru iğne tedavisi uygulanabilir.
Sık Sorulan Sorular
Fıtık Ağrısı Nereye Vurur?
Fizik muayenesi, MR ve BT taramaları ile omurgadaki sinir basısı ve tespit edilir. Bununla birlikte EMG cihazı ile hangi sinir köklerinin fıtıktan etkilendiği tespit edilir. Etkilenen sinirlere göre ağrının nerede ortaya çıkacağı ve çıktığı belirlenebilmektedir.
Acil Cerrahi Müdahale Ne Zaman Gereklidir?
Nadir olarak görülen disk hernisi mesane ve bağırsakları kontrol eden sinirlere baskı yapabilmektedir. Genital bölgede uyuşma, idrar tutamama ve cinsel fonksiyonların yerine getirilememesi gibi durumlar görüldüğünde derhal doktora başvurmak gerekir.
