Dizde Sıvı Birikmesi (Diz Efüzyonu) Nedir?
Eklemlerin içinde az bir miktarda eklem sıvı olarak isimlendirilen bir sıvı doğal olarak bulunur. Eklem içinde bulunan bu sıvı sürtünmeyi azaltır ve eklem hareketlerini kolaylaştırır. Yine bu sıvı eklem kapsülünün iç tarafında bulunan sinovium tarafından üretilir. Eklem içinde ve etrafında çok fazla sıvı biriktiğinde eklem efüzyonu olarak isimlendirilen tablo oluşur. Bu durum dizde olduğunda, genellikle dizde şişmiş diz veya su toplamış diz olarak da isimlendirilir.
Dizde Sıvı Birikmesi Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler aşağıdaki gibi özetlenebilir;
Şişme: Diz kapağınızın etrafındaki cilt, özellikle etkilenen diz normal olanla karşılaştırdığında belirgin şekilde şişik olduğu görülür.
Sertlik: Diz eklemi içinde aşırı miktarda sıvı bulunduğu için bacak tamamen bükülemeyebilir.
Ağrı: Dizde sıvı birikmesinin nedenine bağlı olarak, diz eklemi çok ağrılı olabilir. Böyle durumlarda bazen diz eklemi üzerine ağırlık vermek zor veya imkânsızdır.
Dizde Sıvı Birikmesi Nedenleri Nelerdir?
Dizde sıvı birikmesinin nedenlerini travmatik yaralanmalar, hastalıklara ve diğer durumlar olarak iki başlık altında toplayabiliriz.
- Yaralanmalar: Dizinizin herhangi bir bölümünün hasar görmesi, aşırı eklem sıvısının birikmesine neden olabilir. Diz ekleminde ve çevresinde sıvı birikmesine neden olabilecek yaralanmalar şunları içerir:
- Yırtık bağ, özellikle ön çapraz bağ
- Kıkırdak (menüsküs) yırtılması
- Aşırı kullanımdan kaynaklanan tahriş
- Kırık kemikler
- Hastalıklar ve durumlar: Diz eklemi içinde ve çevresinde sıvı birikmesine neden olabilecek altta yatan hastalıklar ve durumlar şunlardır.
- Kireçlenme
- Romatizmal eklem iltihabı
- Enfeksiyon
- Gut
- Bursit
- Kistler
- Tümörler
Dizde Sıvı Birikmesi Risk Faktörleri Nelerdir?
- Yaş: Yaşlanmaya bağlı eklem dejenerasyonu ve sonuçta eklemde osteoartrit oluşur. Bu durumda da eklemde sıvı birikme ihtimali artar.
- Spor dalları: Basketbol gibi diz bükülmesini içeren sporlara katılan kişilerin şişmeye neden olan diz yaralanmalarını yaşama olasılığı daha yüksektir.
- Obezite: Aşırı kilo, diz eklemi üzerinde ek stres oluşturarak doku ve eklemin aşırı yüklenmesine ve diz şişmesine neden olabilir. Ayrıca diz dejenerasyonuna katkıda bulunur. Obezite, diz şişmesinin sık nedenlerinden biri olan osteoartrit riskini de artırır.
Dizde Sıvı Birikmesi Komplikasyonları Nelerdir?
Kas kaybı: Dizdeki sıvı kaybı kasların çalışmasına zarar verebilir. Diz etrafında bulunan uyluk kaslarının zayıflamasına ve hatta atrofiye neden olabilir.
Baker kisti: Dizinizde sıvı birikmesi, dizinizin arkasında Baker kisti oluşmasına neden olabilir. Şişmiş bir Fırıncı kisti ağrılı olabilir, ancak genellikle buzlanma ve sıkıştırma ile düzelir. Şişlik şiddetli ise sıvının alınması gerekebilir (kist aspirasyonu).
Dizde Sıvı Birikmesi Oluşumunu Önlemek İçin Ne Yapılmalıdır?
Dizde sıvı birikmesi tipik olarak bir yaralanma veya kronik sağlık durumunun sonucudur. Genel sağlığınızı yönetmek ve yaralanmaları önlemek için:
- Dizinizin etrafındaki kasları güçlendirin: Eklem çevresindeki güçlü kaslar, eklem üzerindeki baskıyı hafifletmeye yardımcı olabilir.
- Düşük etkili egzersizi seçin: Su aerobiği ve yüzme gibi belirli aktiviteler diz eklemlerinde sürekli ağırlık taşıma stresi oluşturmaz.
- Sağlıklı bir kiloyu koruyun: Aşırı kilo, diz şişmesine neden olabilecek aşınma ve yıpranma hasarına katkıda bulunur.
Dizde Sıvı Birikmesi Tanısı Nasıl Konulur?
Ayrıntılı bir öykü ve fizik muayene ile başlanır. Bundan sonra, şişmiş dize neden olan altta yatan sorunu belirlemek için muhtemelen aşağıdaki testlere ihtiyaç olacaktır.
Görüntüleme testleri: Görüntüleme testleri, sorunun nerede olduğunu göstermeye yardımcı olabilir. Seçenekler şunları içerir:
Röntgen: Bir röntgen, kırık veya çıkık kemikleri ekarte edilebilir ve artrit olup olmadığını belirleyebilir.
Ultrason: Bu test, tendonları veya bağları etkileyen artrit veya bozuklukları kontrol edebilir.
MRG: Bu test, X-ışınlarında görünmeyen tendon, bağ ve yumuşak doku yaralanmalarını tespit edebilir.
Eklem aspirasyonu (artrosentez): Aşağıdakilerin varlığını kontrol etmek için dizin içinden sıvı çekilebilir.
- Yaralanmalardan veya kanama bozukluklarından kaynaklanabilecek kan
- Enfeksiyona neden olabilecek bakteriler
- Gut veya psödogout için ortak kristaller
Dizde Sıvı Birikmesi Tedavisi Nasıl Yapılır?
Dizde sıvı birikmesinin tedavisi, şişmiş dizin nedenine, ciddiyetine ve hastanın tıbbi geçmişine bağlı olarak değişir. Enfeksiyon varsa öncelikle enfeksiyonun tedavisi edilmelidir. Romatizmal bir hastalık varsa bunun tedavi edilmesi ve osteoartrite bağlı bir efüzyon varsa sıvının boşaltılıp eklem içi ilaçlar verilmesi gerekir. Soğuk kompres uygulamaları, eklemin dinlendirilmesi ve kilo varsa kilo kontrolü tedavi için önemlidir.
İlaçlar: Ağrı kesici ilaç yazabilir. Enflamasyonu hafifletmek için steroid türleri doğrudan diz eklemine enjekte edilebilir.
Cerrahi ve diğer işlemler: Şişmiş bir diz altında yatan nedeni tedavi etmek şunları gerektirebilir:
Artrosentez: Sıvıyı dizden çıkarmak (aspire etmek) eklem üzerindeki baskıyı hafifletmeye yardımcı olabilir. Eklem sıvısını aspire ettikten sonra iltihabı tedavi etmek için eklem içine bir kortikosteroid enjekte edebilir.
Artroskopi: Işıklı bir tüp (artroskop) diz eklemine küçük bir kesiden sokulur. Artroskopa takılan aletler dizdeki gevşek dokuyu çıkarabilir veya hasarı onarabilir.
Protez: Diz eklemine ağırlık vermek dayanılmaz hale gelirse, diz protezi ameliyatına ihtiyacınız olabilir.
